Cambridge, Corpus Christi College, MS 210: William Worcester, Itineraria
Description
Abstract/Contents
- Summary
- CCCC MS 210 contains the unique copy of William Worcester's Itineraria. William Worcester (1415-1480/85), a servant of Sir John Fastolf, wrote the Itineraria in note form during a series of journeys he undertook throughout southern and western England between 1478 and 1480, and the manuscript must date from this period. The text's eclectic mixture of local history, biography and geography reflect a lively and curious mind. How this manuscript came into Parker's possession is unknown, and it has been suggested that the codex was another bequest to the college by Henry Aldrich (Fellow 1569-79, d. 1593) (see CCCC MS 208). However, the presence of Parker's characteristic red chalk in the volume and the existence of a partial transcript of the text in CCCC MS 101 must refute that claim. Instead, it is probable that Parker acquired the manuscript shortly before his death, after the composition of his Register, CCCC MS 575, which contains no reference to this manuscript.
- Contents
- Itineraria
Bibliographic information
- M.R. James Date
- xv
- Downloadable James Catalogue Record
- https://stacks.stanford.edu/file/druid:cw870cx5192/MS_210.pdf
- Superseded Interim Catalogue Record
- https://stacks.stanford.edu/file/druid:nn022yv0406/210.pdf
- Contains
-
- William Worcester, Itineraria. 1-334
- Nasmith
- Itinerarium sive liber rerum memorabilium Willelmi [Bottoner] de Worcestre. 1-334
- Author
- William Worcester
- Note
-
Hic codex charactere valde difformi exaratur, et interlineationibus ubique scatet ita ut videatur fuisse autographum autoris in itineribus suis compilatum: occidentals et orientales partes hums regni saepe visitavit, ecclesias et monasteria descripsit seu potius mensuravit, nihil enim notavit praeter longitudines et latitudines quas per gressus suos computavit, et ex obituariis et chronicis quaedam excerpsit : diligentiam facile laudares, judicium ubique desiderares; primus tamen fuit, qui Angliam perlustrare aggressus est, et si maximas laudes assecutus sit Lelandus vestigiis ejus feliciore gradu insistens, nonnullae ipsi Bottonero debentur, qui viam ei monstravit
[Nasmith gives references to the pages of the partial transcript of this Itinerary which is in MS 101, art. 31. I omit these, but give instead references to the pages of Nasmith's printed edition. I also mark with an asterisk those items which Nasmith has omitted]
(1) * Fragmentum testamenti R. Halwey A.D. 1454
The first two pages are a copy of the will of Ric. Halwey of St Andrew's Castlecumb (1454), with certificate of probate endorsed
(4) De obitibus fundatorum ecclesiae S. Mariae Tinternae, et de genere eorum ex antiquo kalendario
(N. p. 77)
(5) Descriptio ecclesiae Tinternae
(p. 78)
(6) De Fontibus fluviorum Avyn Thamesiae Frome et Castelcombe
(p. 79)
(6) De castro antiquissimo vocato Yeffandebry super le Playn de Salesbery
(80)
(7) Descriptio ecclesiae de Romesey
(80)
(7) Descriptio ecclesiae de Sarum
(81)
(7) Excerpta ex obituariis dictae civitatis
(81)
(7) Descriptio ecclesiae monasterii de Wilton juxta Sarum
(81)
(8) Excerpta ex martirologio fratrum sancti Francisci civitatis Sarum
(82)
(8) Descriptio ecclesiarum de Radclyff Bristol et Tyntern
(82, 83)
(8) De Willelmo Canyng mercatore Bristollensi et postea decano ecclesiae de Westbery
(83)
(9) Epitaphium regis Gulielmi I
(Another hand) (83)
(9) Excerpta ex chronico Gildae apud monasterium de Walden in Essexia
(84)
(11) De nobilitate Andreae Ogard: de proportione et mensura dominii manerii de Rye per 16 miliaria de London in Essex: de manerio de Ermeth per 2 miliaria de Wisbech; de castello de Bokenham et de castello de Hownesdon
(86)
(12) * A medicine for the stone
(Worcester's hand)
(12) De hospitio ducis Bedfordiae
(89)
(13) De aquis quae currunt per Kirton et Lamport
(90, 91)
(13) Excerpta ex kalendario martirologii monasterii de Newnam prope Axminster
(90)
(14) De sepulturis quorundam sanctorum
(90, 91)
(14) De ecclesia monasterii de Newnam; de castello et ecclesia cathedrali Excester; de Axwater Comwich et Bridgewater
(92, 93)
(15) De Edmundo Lacy episcopo Exon.
(93)
(16) De castello Excestre; de ponte de Honiton-clist; de ponte S. Mariae de Otrey; de Exmouth
(94)
(17) Nomina diversorum castellorum et turrium in Devonia, etc.
(94)
(18) Itinerarium Cornubiae ad occidentalem suum finem
(97)
(19) * Regulae astrologicae de fausto precandi tempore
(Worcester's hand)
(19) De insulis occidentalibus
(98)
(19) De navibus Willelmi Canyng, qui fuit major London. [Bristol?] quinque vicibus
(99)
(20) De edificatione monasterii de Bukelonde
(99)
(20) De fundatione ecclesiae fratrum ordinis S. Francisci de Bodnam, et de obitibus ibi inventis
(99)
(20) Descriptio ecclesiae predictae
(100)
(20) De flumine apud Falmouth
(101)
(21) Publicatio bullae papalis datae ecclesiae Montis S. Michaelis in Cornubia A.D. 1070
(101)
(21) Memorabilia de praedicta ecclesia
(102)
(21) Descriptio ejusdem
(103)
(22) Nomina principalium fluviorum in Cornubia et Devonia
(103)
(24) Informatio Thomas Peperell de obitibus et sepulturis quorundam sanctorum
(105)
(24) De Castris de Lidiford et Okehampton et de flumine de Lidiford
(106)
(25) De diebus quibus sancti venerantur
(107)
(25) Excerpta ex kalendario ecclesiae de Bodman
(107)
(26) De situ villae de Lawnceston
(108)
(26) De fluminibus de Bodman Tintmouth Plimouth, etc.
(108)
(27) De insulis in ore maritimo Cornubiae sitis
(110)
(28) Descriptio ecclesiae villae de Bodman
(111)
(28) Nobiles et generosi in kalendario fratrum S. Francisci de Bodman
(111)
(29) De pestilentia apud Anglos A.D. 1348, ex registro de Bodman
(112)
(29) De quibusdam sanctis
(113)
(30b) De morte Ricardi Radford de Pogg-hill juxta Kirton
(114)
(30b) Versus in ecclesia de Tavystoke
(115)
(30b) Excerpta ex kalendario et descriptio ejusdem ecclesiae
(115)
(31) De ponte Bristol, et capella ibidem
(116)
(31) De diversis castris et aquis
(117)
(32) Homines lanceati Griffith Don apud captionem domini Gawcourt
(118)
(32) De obitibus et sepulturis quorundam sanctorum et regum
(119)
(33) Carta Cuthredi regis West-saxonum
(119)
(33) De ecclesiis pontis Bristol. Glastynbery et Radcliff
(120)
(34) * De Ricardo Lidbery de Glastynbery
(34) * De ecclesia S. Pauli de Bristol
(34) Nobiles et generosi occisi apud Hedgecote-field per exercitum comitis de Warwick
(120)
(35) * Expensse autoris
(35) De obsidione castri Mont-Michael quod tenuit comes de Oxford
(122)
(35) De fundatione collegii de Penryn
(122)
(36) Itinerarium per Cornubiam et pontes super Tamer
(123)
(39) * Letter from R. Bottoner to William of Worcester
(39) The letter has been folded and some of Worcester's notes written on the blank side. It runs as follows (so far as it is seen)
Sir youre blissyng and my modirs desirid I sent yow a letter by Master Paston man. Which is in that / contre etc. Sir I am with my maister lovel god geue me grace to plese hym. And sir he wol nedes / haue a bed and I haue take youre bed except fethirbed and bolstre etc. Sir your hostes made suche / wark that I am not fare with her they wold not let me haue the bed tyll my coson sent / his maid ye be remembrid ze bad me take it but I beseche yow of a fethir a matras and shift / of shetes by the next man or els my maister will refuse etc. I pray yow to haue a gowne / or ell. vjs viijd for and I haue money I shall make shift wit my Roset gowne and for / othir thyngis which most be had I pray yow send to my coson to take yt me and to take it / vp' in rent and he may lend yow a matras tyll ye come etc. this most be answerd by the next / man that comyth etc. your hostes seth pleynly that she is the wors for yow by xl. s. etc. / she will nat delyuer yower fethirbed tyll ther be Rekenyng made ye may witt to (one line hidden) my coson to se awey at this pertyng etc. sir ther come thomas kent to me and he hath be / with the wedew for the yong woman. And whan sho comyth sho shall be welcome etc. / sir the Ravyn which nest is made in charyng cros it is withyn the Ston and ther comyth / no foule but he fleth them. Som sey it is a tokyn. which hath be profecied for the batell / which shuld begyn by the meanis of prestes there abought (interlined the same rofe(?)) etc. Sir for Goddissake thank / sir John Paston and any thyng that may help I pray yow do youre delygence he hath holp / me he comand me writ a letter to hym and so I haue and send it to yow to delyuer etc. / No more etc. but God prospere you I pray yow comaund me to my modir and sister and brodir and / all my frendis I pray yow remembre my mater I here no word of the ansuere of W. B. demaundes etc. youre boke is to Wynchestre etc. Wrete on Tuesday iiid weke of lent. / R. Botoner
Endorsed
To Willm worcestre this be delyuered / In hast. etc.
(40) Continuatio Itinerarii
(123)
(42) Top of item at p. 39 (letter from R. Bottoner to William of Worcester)
(45) De ecclesia de Penryn
(128)
(46) De Brokmanno et progenie ejus
(129)
(47) De comitibus Pembrokiae ex familiis de Strongbow et Marescalli
(131)
(48) Obitus Ioannis Bennet rectoris de Pitney
(132)
(48) Itinerarium a Ware ad montem Michaelis in Cornubia
(132)
(49) De ponte de Chepstow
(133)
(49) De ecclesia cathedrali Wellensi et Willelmo secundo episcopo
(133)
(50) De ecclesiis de Glastynbery Allaunston et Launceston et de nuptiis Henrici II
(134)
(51) Nomina liberorum tenentium in Acle tempore Rogeri Bigod et reditus ejusdem manerii
(135)
(54) Descriptio ecclesiae de Bridgewater et excerpta ex kalendario
(136)
(54) Descriptio ecclesiae de Kirton
(137)
(55) Aquas plures currentes per Salysbury
(138)
(56) Excerpta ex kalendario de Hyde prope Winchester
(139)
(56) Descriptio ecclesiae cathedralis Winton
(140)
(57) De insulis Thorney Hanyng Wortham et de fluminibus Andever et Stockbridge
(140)
(58) De quibusdam sanctis
(141)
(59) Excerpta ex kalendario sub custodia scriptoris Text-writer commorantis apud Seynt Mary Strond
(141)
(60) Diarium itineris ab autore facti a Norwico ad Montem S. Michaelis et illuc ad Londinum
(142)
(66) Informatio Willelmi Powell de Tintern de quibusdam rupibus in Wallia
(147)
(67) De certis insulis Norwalliae ut in libro itinerarii Walliae Geraldi Cambrensis
(148)
(68) Descriptio ecclesiae de Mochely
(150)
(69) Declaratio insularum Hiberniae ex parte meridionali Scotiae
(151)
(71) De insulis in principio introitus aquae de Severn
(154)
(72) De insulis in Severn versus Bristolliam
(155)
(73) Excerpta ex kalendario ubi de fundatoribus prioratus de Brecknock
(156)
(75) Excerptiones de antiquis chronicis Britonum in Gallica lingua quae incipiunt En la cite de grande Troye estoit ung noble chevalier
(157)
(77) De Waltero Breus et sobole ejus
(159)
(78) Capitanei et homines armati ad Bellum de Vernellie
(160)
(79) Comedia ad monasterium de Hulmo directa
(161, 162)
(78) De damasella de Dygeon
(161)
(80) De Ricardo domino Cromwell
(162)
(80) De multis sanctis
(163)
(83) De castris per Ricardum regem Alemaniae fundatis
(164)
(84) De familia de Brainche
(164)
(86) De ecclesia S. Pauli London
(166)
(86) De ecclesia S. Mariae Magd. Oxon.
(166)
(87) Descriptio civitatis de Bristol, 87-168
(166)
(131) De academia Oxon.
(222)
(132) De insulis Irlandiae
(223)
(149) Notulae de chronicis Mariani Scoti apud librariani omnium sanctorum
(229)
(152) Excerpta ex martirologio fratrum predicatorum Bristol
(233)
(169) Nobiles ex parte regis apud le Jorney de Waltham contra ducem Ebor.
(256)
(169) Descriptio ecclesiae S. Nicolai de Jermuth
(256)
(171) De monasterio et ecclesia parochiali de Berry
(257)
(172) De civitate de Hereford
(259)
(173) * Expensae et itinera autoris
(175) De civitate Bristol
(259)
(181) * Dicta sapientium sive proverbia
The proverbs are headed - Rubric
- (181) Prouerbia certorum (?) philosophorum compilata per magistrum Iohannem halle de Aula Regis Cantebrigie
- Note
-
(183) Quod cives Nordowicenses et Jernemuthenses visitaverunt matrem regis apud monasterium de Hulmo
(261)
(185) * De insulis Canariis - Rubric
- (185) De Insulis Canariis
- Note
-
(185) Insula voc' insula mader. Portio insula distans ab Insula mader per 20 miliar'. Seynt Marry Island distat ab insula Mader per a day and half seylyng (twice). By northyse Islandes sunt due Insule viz. Insula pryke [pyke]. et alia Insula vocata the Isle of hawkes. vbi gentes portugalie Inhabitant alia est Insula ... Verd Insula seynt Jorge Island Tenereff Insula Rex Tenereffe, Insula graunt Canere [Caneree] Caneree of belun Ins de graunt Canarye
(187) De Blackstonys insula in aqua de Severn
(262)
(189) Way from Bristow to Chester; et de pontibus super Sabrinam
(263)
(190) De civitate Bristol
(263)
(191) De rege Henrico I. de Anglia et Hibernia
(264) - Rubric
- (193) Catalogus operum Iohannis Grosthead episcopi Lincoln.
- Note
-
(266)
(193) De primis regibus Saxonicis in Anglia
(267)
(194) * Excerpta ex Ovidio
(195) De Iohanne Jay et de navigatione incepta a Bristol usque ad insulam de Brasylle ex occidentali parte Hiberniae
(267)
(196) De civitate Bristol
(268)
(201) Itinera autoris
(275)
(203) De parentela autoris
(276)
(205) De Cyrencestre et Cotyswold et de fontibus Tamisiae et Avyn
(277)
(206) Willelmus Rufus occisus in foresta Ykene
(279)
(206) De castro Torre, Cyrencestre, de doctore Neckham, et de Bresingfield-park
(279)
(207) Excerpta ex libro chronicorum qui incipit Summum laboris linimen et doloris solamen
(280)
(209) De Oxforth
(281)
(209) De fundatione ecclesiae Sheen-Syon prope Braynford
(282)
(209) De militibus apud bellum de Vernoyle creatis
(282)
(209) De civitate Bristol
(282)
(210) De monasterio de Malmesbury et de ecclesiis de Castelcombe et Radclyffe
(283)
(211) De aula episcopi et ecclesiis cathedralibus Bathon. et Wellen.
(284)
(212) De operibus magnificis factis per episcopum Bath et Well.
(285)
(213) De cursu aquae de Uske in Wallia
(287)
(213) Descriptio cavernae dictae Woky-hole prope Wells
(288)
(214) De civitate Bristol
(289)
(215) De ecclesia cathedrali Wellensi
(290)
(216) De piscatione in aqua currente de Woky-hole
(291)
(216) De castellis prope Wellys
(291)
(217) Descriptio monasterii Glastoniae
(292)
(218) Descriptio ecclesiae S. Katerinae Bristol
(294)
(219) De castris Nevillorum et de sancto Bonifacio
(295)
(220) Descriptio ecclesiarum, etc. Oxoniae
(296)
(221) Descriptio Kingston Sheene
(297)
(222) Descriptio ecclesiae de Eaton
(299)
(222) Excerpta ex Gilda
(299)
(223) * Figura astrologica
(224) Descriptio monasterii de Abyndon
(300)
(226) De edificatione claustri ecclesiae cathedralis Norwicensis
This page is not in William Botoner's own hand. It resembles that of the copy of the same document in a Norwich Register
(302)
(227) Excerpta ex chronico de vita sanctorum in libraria de Thetford
(303)
(228) Descriptio abbatiae de Holm et plurium ecclesiarum in civitate Norwicensi
(305)
(229) Nomina generosorum ex kalendario martirologii fratrum Augustinens. Norwicens.
(307)
(230) Descriptio ecclesiarum de Bury et Thetford cum versibus in obitum Thomae Brotherton comitis Norfolkiae, et epitaphio Willelmi Elmham
(308)
(231) De Scotia
(310)
(233) De insulis de Man, Anglesey, Prestholme, et Ormeshead
(311)
(234) De Irlandia
(313)
(236) * Letter from J. Bowles (continued at p. 257)
(236) from Waltham, 24 Feb., asking the recipient to report to the writer any slanders that may be uttered against him in his absence: and protesting his innocence of any offence
(237) De Suecia et Denmark
(315)
(238) Quod Francigenae, Calisiam sibi a custode fore traditam expectantes, a rege ipso Edwardo III. acriter repulsi sunt
(316)
(238) De rotunda tabula Edwardi III
(317)
(239) De Norway Denmark et regionibus circumjacentibus
(318)
(241) De cursu fluminum de Wye et de Uske
(319)
(243) De castris de Oswester et Knoklass
(320)
(244) * Indenture between the executors of sir John Fastolf and Thomas Cager and Robert Kirton dated 10 Feb. 3 Edw. IV (continues at p. 249)
(245) De familia de Fastolf
(320)
(245) De S. Thoma de Becket
(321)
(246) De obsidione Castrel-Fastolf per ducem de Norfolk
(321)
(248) Nomina fluminum in Wallia
(325)
(251) De bello apud Mortymer-cross
(327)
(253) Descriptio ecclesiae de Hulmo
(331)
(258) De genere Nevillorum
(332)
(261) * Termini Arabici in instrumento astrolabii
(261) has at top - Rubric
- (261) Multiplicacio numerorum secundum laborem dompni Thome Hengham Religiosi monasterii norwicensis
- Note
-
(262) De Castre, et de ecclesiis S. Petri Norwicensis, et prioratuum de Combwell et de Makstoke
(332)
(263) Descriptio ecclesiae de Hulmo et ecclesiae de Smallburgh
(333)
(264) Descriptio ecclesiae de Walsyngham
(335)
(264) Notae historicae
(336)
(265) Excerpta ex libro Brewster in monasterio de Hulmo ubi de origine civitatis Norwici
(336)
(267) Nobiles viri sepulti in monasterio praedicto et descriptio ecclesiae ibidem
(339)
(268) Nobiles in fraternitatem hujus monasterii recepti
(342)
(269) De Jernemuth
(343)
(273) Nomina abbatum monasterii de Hulmo
(346)
(276) Alia excerpta ex libro Brewster
(349)
(277) De edificationibus Ricardi Beauchamp comitis Warwici
(352)
(279) * De insulis in mare Graeco
(279) Hic declarantur nomina et naturas circa xl ... insulas in mare greco de parte iiiixx insularum scituatarum vocatarum Insule Cicladum maris(?) venesiani et Rodes. versus Irlm compilat' anno christi 1470 london(?) per willm Worcestre ... de libro Christoferi Baldemont clerici qui laborauit in singulis dictarum iiiixx(?) insularum pertinenti (libro .s.) domino Johanni ffastolf de Castre in comitatu norff. quondam morantis (?)
Begins with Corfu, Pachise, Leucon, Dulchya, Chipalonia, Modon, Corona, Citharea, etc. etc.
Spaces are left on pp. 284, 286, 292, pro histori(a) et portratura Insule precedentis pingendis
The source is Cristoforo Buondelmonte's Liber Insularum written in 1422
(297) De aqua Devent et Southwark water
(354)
(300) Of the course of the Severn (continues at p. 311)
(355)
(301) Pontes Cornubiae et de S. Magno et Mayden-manno episc. de Orkeney
(356)
(302) De familia de Gough
(357)
(303) De pluribus aquis et insulis
(357)
(305) * De insulis in parte meridionali maris
(309) * Bill of expences in a law-suit
(312) De familia de Percy
(360)
(313) De le rescus de Cane, etc.
(360)
(314) * De Arturo rege Britonum
(Long lines, continued on p. 323)
(315) Nomina abbatiarum
(361)
(316) De temporibus quibus ordines religiosi instituti sunt
(362)
(316) De abbatiis ordinis Premonstr.
(362)
(317) De obitibus diversorum ex familiis de Hemingrafe et Thorp
(363)
(319) Notae historicae
(366)
(321) Manerium de Rye dirutum et ad terram complanatum
(367)
(321) De captione Castre-fastolf
(368)
(322) De civitate Norwici
(369)
(322) Manerium de Castre juxta Norwicum combustum
(369)
(325) De hospitio Thomae Beauford ducis Excestriae
(370)
(328) Nomina eorum qui fuerunt cum duce Norfolciae in Bargea sua cum fere submersus fuit juxta pontem London.
(374)
(329) * Account of plate sold belonging, as I conjecture, to sir John Fastolf
(330) * Expences at Oxford
(Another hand)
(331) De ecclesia fratrum August. in Gorlyston cum excerptis ex kalendario
(375)
(332) At the end of the volume, after the note on St Patrick (N. p. 378), is
(332) Ve michi nascenti . ve nato . ve morienti Ve michi quod sine ve non viuet filius cue
(333) A fragment of a leaf follows. The marginal notes which remain show that it contained descriptions of churches at Yarmouth and Norwich. They are as follows
James provides a graphic representation of this fragment, to observe the layout see this figure:
(333) Jern ... fact francisci ... latitude ... longi ... ... longitudo carmelitarum ... ... latitudo (porta Ecclesie Jermuth) ... latitudo por Jermuth blue (Thyrlby Ecclesia) ... longitude Ecc ... latitudo vero ... longitude dicte Ec ... latitudo vero continet. 1479 ... Die lune 12 die J prioratu norwic qi ... militis in dome Rector ... Thome havys Cas ... cist. ad valorem ... in maxima ... atrament (Chorus Norwic ffratrum Scanti ffrancisci) ... Eccl ... lo ... E ... a ... t
(334) There is nothing on the verso
- William Worcester, Itineraria. 1-334
- TJames
- 377
- Stanley
- Lib. ab. Al. 13
- Location
- https://purl.stanford.edu/mp810zm2076
- MS 210
- Repository
- UK, Cambridge, Corpus Christi College, Parker Library
Access conditions
- Use and reproduction:
- Images courtesy of The Parker Library, Corpus Christi College, Cambridge. Licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. For higher resolution images suitable for scholarly or commercial publication, either in print or in an electronic format, please contact the Parker Library directly at parker-library@corpus.cam.ac.uk
- License:
- This work is licensed under a Creative Commons Attribution Non Commercial 4.0 International license (CC BY-NC).