Cambridge, Corpus Christi College, MS 441: Miscellaneous Theological, Penitential, Moral and Didactic Tracts
Description
Abstract/Contents
- Summary
- CCCC MS 441, made in the middle years of the thirteenth century, is one of the best examples in the Parker collection of a miscellany of short texts, thirty-four in all, which were often assembled for the needs of an individual patron. In this case the texts are penitential, moral, didactic and theological tracts, with some material also relating to sermons. The book belonged to Richard de Weynchepe, a monk, who became prior of the Benedictine priory of Dover in 1268, but the volume seems to have reverted to the library of Dover's mother house, Christ Church, Canterbury; it is listed in the early fourteenth-century catalogue of Christ Church library by Henry of Eastry.
- Contents
- Ars dilatandi sermones -- De agno paschali -- De pascha -- De proprietatibus festivitatum -- Liber poenitentialis -- Treatise on Confession -- De quatuor elementis -- Tract on Vices and Virtues (extracts from Gregory the Great and Augustine) -- Tractatus de corpore Domini -- Tract on the Seven Sacraments -- Testamenta XII patriarcharum -- Contra curiales et officiales clericos siue De eruditione praelatorum -- De morum institutione -- Meditationes piissimae de cognitione humanae conditionis -- Formula uitae honestae -- Instructio nouiciorum secundum ecclesiae Cantuariensis -- De passione et resurrectione Domini -- Sermo de sabbato pasche -- Euangelium Nicodemi -- De ortu beatae Maria et infantia saluatoris -- Miracle of the Virgin MaryHistoria sancte Marie de Sardenay -- De canone missae -- Questiones de sacramento altaris -- De dominica oratione -- Tract on the Apostles' Creed -- Summa confessorum (extract) -- Tract on Antichrist -- Quindecim signa judicii -- Parabolae -- Exempla miscellany -- Verses on seasons, temperament, bloodletting, mortal sins -- Conflictus inter ducem et philosophum de natura hominis humana -- Miraculous remedy for wounds (Tres boni fratres)
Bibliographic information
- M.R. James Date
- xiii
- Downloadable James Catalogue Record
- https://stacks.stanford.edu/file/druid:zn669zj3921/MS_441.pdf
- Superseded Interim Catalogue Record
- https://stacks.stanford.edu/file/druid:wv270sd8321/441.pdf
- Contains
-
- Richard of Thetford, Ars dilatandi sermones. 13-30
- Nasmith
- Tractatus fratris Ricardi de Thetford de modo predicandi. 13-30
- Author
- Richard of Thetford
- Rubric
- (13) Incipit tractatus fratris Ricardi de thetlford (or thedford) de modo predicandi
- Incipit
- (13) Quoniam emulatores estis spirituum ad edificat(i)onem ecclesie querite ut habundetis
- Explicit
- (30) non tamen negamus quin possint singule plage singulis preceptis appari (!) sed de facili
- Rubric
- (30) Explicit
- Note
- Another copy in Bodl. 848. Ascribed by Tanner to Th. Lemman. He cites a MS. at Lincoln Cathedral
- Hrabanus Maurus, De agno paschali. 30-33
- Nasmith
- Rabanus de agno paschali. 30-33
- Author
- Hrabanus Maurus
- Incipit
- (30) Tollat unusquisque agnum, etc. Quia nullus excipitur qui non debeat mistici pasche
- Explicit
- (33) apostolis et ceteris collata est fidelibus
- Hrabanus Maurus, De pascha. 33-35
- Nasmith
- Item de pascha. 33-35
- Author
- Hrabanus Maurus
- Incipit
- (33) Preceptum est populo iudaico ut celebrarent pascha xiiii luna
- Explicit
- (34) unde illud Caritas operit multitudinem peccatorum
- Rubric
- (34) De pascha
- Incipit
- (34) Tempus paschale tempus dicitur regressionis
- Explicit
- (35) anagogice non allegorice in predictis S. in pascha et cetera
- De proprietatibus festivitatum. 35-36
- Nasmith
- De proprietatibus festivitatum. 35-36
- Incipit
- (35) Festiue dies sunt sollempnes. sollempnis dicitur a solon quod commune
- Note
- Ends on the chronology of Christ's life
- Explicit
- (36) Et ita tricessimo tertio anno secundum quosdam passus est dominus. Secundum alios xxx. iiiito et hoc uerius ab incarnatione sua
- Note
-
Distich
(36) Infans. post puer. adolescens. post iuuenis. uirDicitur inde senex. postea decrepitus
- Robert of Flamborough OSA, Liber poenitentialis. 37-134
- Nasmith
- Liber penitentialis Mag. R. de Flamesburch Kan. S. Victoris Par. et p.' [penitentiarii]. 37-134
- Author
- Robert of Flamborough OSA
- Rubric
- (37) Incipit prologus in librum penitentialem M. R., etc.
- Incipit
- (37) Res grandis immo permaxima cuilibet nedum meis impar uiribus
- Explicit
- (38) tum introducatur respondens
- Note
-
(38) Capitula
Text - Incipit
- (38) Penitens. Suscipe me domine miserum peccatorem
- Note
-
(41) Liber II
(56) Liber III
(85) Liber IV
No other beginnings of books are marked
Ends - Explicit
- (134) et sic ut puto securus eris
- Treatise on Confession. 134-147
- Nasmith
- Compilatio brevis qualiter confessio saltem semel in anno sit facienda: si quid inveneris de infra notatis in quibus te credas deliquisse illa confitearis, alia sub dissimulatione pertranseas. 134-147
- Incipit
- (134) Confiteor deo et beate marie, etc.
- Note
- Arranged under the heads of the seven sins
- Explicit
- (147) in remissionem omnium peccatorum
- De quatuor elementis. 148-148
- Nasmith
- De quatuor elementis, quatuor anni partibus, et quatuor humoribus. 148-148
- Note
- Note of the four elements, seasons, humours and complexions
- Tract on Vices and Virtues (extracts from Gregory the Great and Augustine). 149-187
- Nasmith
- Tractatus de vitiis et virtutibus ex Gregorio et Augustino. 149-187
- Author
- Gregory the Great
- Augustine
- Rubric
- (149) De vitiis et uirtutibus
- Incipit
- (149) Gregorius in moralibus. Radix cuncti mali superbia est
- Explicit
- (187) regia potestate contra omnes incursus constantes
- Rubric
- (187) Explicit tractatus de uiciis et uirtutibus
- Tractatus de corpore Domini. 187-200
- Nasmith
- Tractatus de corpore Domini ex diversis autoribus. 187-200
- Rubric
- (187) De corpore domini
- Incipit
- (187) Dominus in euangelio. Caro ait mea uere est cibus
- Note
- Yvo, Pascasius, Lanfranc, etc. quoted
- Explicit
- (200) an per os emittatur infra
- Rubric
- (200) Explicit
- Tract on the Seven Sacraments. 200-204
- Nasmith
- Tractatus de septem sacramentis et eorum effectibus. 200-204
- Rubric
- (200) De septem sacramentis et eorum effectibus
- Incipit
- (200) Primo queritur de hoc nomine eukaristia unde dicatur. Respond. ab eu quod est bonum et cares quod est gracia
- Explicit
- (203) unde dd. Data est mihi omnis potestas
- Note
- (204) blank
- Robert Grosseteste, Testamenta XII patriarcharum. 205-253
- Nasmith
- Testamentum patriarcharum secundum Mag. Robertum Grosseteste episc. Lincoln. de Graeco in Latinum translatum. 205-253
- Author
- Robert Grosseteste
- Rubric
- (205) Testamentum patriarcharum
- Incipit
- (205) Transcriptum testamenti ruben
- Explicit
- (253) usque ad diem exitus eorum ex terra egypti
- Rubric
- (253) Explicit
- Note
- Most of a column blank
- Nigel Witeker OSB, Contra curiales et officiales clericos siue De eruditione praelatorum. 253-310
- Nasmith
- Epistola Nigelli [Wireker] monachi ecclesiae Christi Cantuar. ad Willelmum [de Longo-campo] Elyens. episcopum de eruditione prelatorum. 253-310
- Author
- Nigel Witeker OSB
- Rubric
- (253) Epistole nigelli monachi, etc.
- Incipit
- (254) Reuerendo patri et domino Willelmo dei gratia elyensi episcopo ... fr. nigellus ueste monacus
- Explicit
- (310) fiunt post flagella ex negligentia securi
- Note
- Wright, Satirical Poets of the xiith cent. I 153
- pseudo-Seneca, De morum institutione. 310-315
- Nasmith
- Libellus Senecae de institutione morum. 310-315
- Author
- pseudo-Seneca
- Rubric
- (310) Incipit libellus senece de institutione morum
- Note
- (Hase III 462)
- Incipit
- (311) Omne peccatum actio est
- Explicit
- (315) nunc ingemiscit socios tue beatitudinis
- pseudo-Bernard of Clairvaux OCist, Meditationes piissimae de cognitione humanae conditionis. 315-352
- Nasmith
- Tractatus beati Bernardi abbatis Claraevellensis de interiori homine quomodo inveniat deum. 315-352
- Author
- pseudo-Bernard of Clairvaux OCist
- Incipit
- (315) Multi multa sciunt
- Note
- (P. L. CLXXXIV 485)
- Explicit
- (352) misericors deus miserere miseri huius
- Martin of Braga, Formula uitae honestae. 352-359
- Nasmith
- Libellus Martini episcopi [Bracarensis] ad Mironem regem [Suevorum] de quatuor virtutibus principalibus. 352-359
- Author
- Martin of Braga
- Rubric
- (352) Incipit prologus Martini episcopi in libellum de quatuor uirtutibus ad mirone(m) regem
- Note
- (P. L. LXXII 22)
- Incipit
- (352) Gloriosissimo ac tranquillissimo et insigni chatholice fidei
- Explicit
- (352) ualeant adimpleri
- Rubric
- (352) Incipit liber de iiiior principalibus uirtutibus
- Incipit
- (352) Quatuor uirtutum species
- Explicit
- (359) decus religionis defensio crimi
- Instructio nouiciorum secundum ecclesiae Cantuariensis. 359-391
- Nasmith
- Instructio novitiorum juxta consuetudinem ecclesiae Cantuariensis. 359-391
- Rubric
- (359) Instructio nouitiorum secundum consuetudinem ecclesie Cantuariensis
- Incipit
- (360) Cum longeui usus et antique consuetudinis non uilis sit autoritas illis sine nature offensa derogare facile posse non uidetur
- Explicit
- (391) et sic desinit esse nouitius et est monachus
- Gregory of Tours, De passione et resurrectione Domini. 392-392
- Nasmith
- De passione et resurrectione Domini ex Gregorio Tyronensi de gestibus Francorum. 392-392
- Author
- Gregory of Tours
- Rubric
- (392) Gregorius turonensis in gestis francorum de passione et resurrectione domini refert hec
- Incipit
- (392) Apprehensus autem et ioseph
- Explicit
- (392) quod non ad eum primitus aduenisset
- Note
- For 17-19 cf. MS 288 (also a Christ Church book)
- pseudo-Augustine, Sermo de sabbato pasche. 392-393
- Nasmith
- De resurrectione ex sermonibus Augustini de sabbato paschae. 392-393
- Author
- pseudo-Augustine
- Rubric
- (392) Augustinus, etc.
- Incipit
- (392) Attonite mentes obstupuere tortorum
- Explicit
- (393) per lignum euertimus
- Note
- For 17-19 cf. MS 288 (also a Christ Church book)
- Euangelium Nicodemi. 393-415
- Nasmith
- Gesta Salvatoris, Domini nostri Iesu Christi, quae invenit Theodosius magnus imperator in Ierusalem in pretorio Pontii Pilati in codicibus publicis. 393-415
- Rubric
- (393) In nomine sancte trinitatis incipiunt gesta saluatoris, etc.
- Incipit
- (393) Factum est in anno uicesimo tercio imperii tyberii Cesaris publici imperatoris romanorum et herodis regis galilee
- Explicit
- (415) omnia que gesta sunt de ihesu in pretorium meum
- Note
-
(Letter of Pilate to Tiberius)
For 17-19 cf. MS 288 (also a Christ Church book)
- pseudo-Jerome, De ortu beatae Maria et infantia saluatoris. 415-439
- Nasmith
- Libellus de infantia Salvatoris. 415-439
- Author
- pseudo-Jerome
- Note
- In hoc opere continentur epistolae supposititiae Chromatii et Eliodori ad Hieronimum de nativitate virginis et infantia Salvatoris et responsum Hieronimi
- Rubric
- (415) Libellus de infantia saluatoris domini Ihesu
- Note
-
(Tischendorf, Evv. Apocr. 51)
a. - Incipit
- (415) Ex ioachim cleopha saloma iiies anna marias, etc.
- Note
- b.
- Incipit
- (416) Anna et emeria sorores fuerunt
- Explicit
- (416) ex hac nati sunt iacobus maior et iohannes euangelista
- Note
- c.
- Incipit
- (416) Anna tribus ioachim cleophe salomeque marias
- Rubric
- (416) Incipit capitulum cromatii et eliodorii episcoporum Ieronimo presbitero
- Incipit
- (416) Dilecto presbitero
- Rubric
- (416) Capitulum Ieronimi cromatio et eliodoro
- Incipit
- (416) Dominis sanctis
- Explicit
- (417) obedientiam peruenire
- Rubric
- (417) Qualiter Ioachim et anna eiecti sunt de templo
- Incipit
- (417) In diebus illis erat uir in israel
- Explicit
- (439) claritas dei resplendebat super eum in secula seculorum. Amen
- Note
- Cf. MS 288
- Miracle of the Virgin Mary (Historia sancte Marie de Sardenay). 439-442
- Nasmith
- Historia sanctae Mariae de Sardanay. 439-442
- Rubric
- (439) Incipit historia sancte marie de sardanay
- Incipit
- (439) Tempore quo greci terram inhabitabant fuit apud damascum
- Explicit
- (442) cotidie operatur omnipotens deus cui honor et gloria et potestas et imperium per infininita secula. Amen
- Note
- BHL. 5409. Often printed, e.g. Molinier and Kohler, Itin. Hieros. II I, 260
- Richard the Premonstratensian, De canone missae. 442-455
- Nasmith
- Tractatus a Ricardo Premonstrensi editus de canone missae et de differentiis in crucibus faciendis et pluribus aliis faciendis necessariis, quae sit causa missae, quae differentia, quae virtus, quis finis, quae ratio, quae utilitas. 442-455
- Author
- Richard the Premonstratensian
- Incipit
- (442) In uirtute sancte crucis et sacramento altaris magna est conuenientia
- Note
- (P. L. CLXXVII 455)
- Explicit
- (455) in tercio uero differentia
- Rubric
- (455) Explicit tractatus de canone misse de differentiis in crucibus faciendis
- Note
- Attributed to Ioh. Cornubiensis in no. 459
- Questiones de sacramento altaris. 455-460
- Nasmith
- Item questiones de sacramento altaris scilicet de corpore Christi. 455-460
- Rubric
- (455) Questio de sacramento altaris scilicet de corpore Christi
- Incipit
- (455) Notandum quod quedam sacramenta noui testamenti instituta sunt ab ecclesia
- Explicit
- (460) dignior est corpore ipsius
- De dominica oratione. 460-462
- Nasmith
- Dominica oratio glossata. 460-462
- Rubric
- (460) De dominica oratione
- Incipit
- (460) Pater noster. Septem suut peticiones que in dominica oratione ponuntur
- Explicit
- (462) Iuxta illud Beati pacifici q. f. d. uoc.
- Tract on the Apostles' Creed. 462-468
- Nasmith
- Symbolum apostolorum glossatum. 462-468
- Rubric
- (462) Simbolum apostolorum glosatum
- Incipit
- (462) Apostoli accepto spiritu sancto profecturi in orbem terrarum teste Augustino
- Explicit
- (468) Amen in fine positum significat indubitabile et uerum quod predictum est
- Thomas of Chobham, Summa confessorum (extract). 468-472
- Nasmith
- De decalogo et decem ejus preceptis. 468-472
- Author
- Thomas of Chobham
- Note
- Praecepta hic recitantur more Romano, secundo priori adjuncto et decimo in duo diviso: glossa vero in primum praeceptum ita se habet, Similitudinem notavit Moyses ydola quae habebant aliquam similitudinem cum rebus naturalibus vel ymaginem solis vel lunae vel aequoris vel Jovis; sculptile vocavit illud quod voluerunt ydololatrae assimulare vero Deo et simplici et conformare, et talis confectio nichil erat in mundo quia nulla conformatio divinitatis potest esse creaturae ad creatorem.
- Rubric
- (468) Quid sit decalogus et eius precepta
- Incipit
- (468) Dicitur autem decalogus a decem et logos quod est sermo
- Explicit
- (472) non concupisces rem proximi tui
- Tract on Antichrist. 473-477
- Nasmith
- De Anti-christo secundum antiquos. 473-477
- Rubric
- (473) De antichristo secundum antiquos
- Note
- (P. L. XL 1131)
- Incipit
- (473) De antichristo scire uolentes primo noscant quare sic uocatus sit
- Explicit
- (477) ante secula iudicandum prefixit
- Rubric
- (477) Explicit
- Quindecim signa judicii. 477-478
- Nasmith
- Quindecim signa [ultimi judicii]. 477-478
- Rubric
- (477) Incipiunt quindecim signa
- Note
- (P. L. XCIV 555)
- Incipit
- (477) Beatus Ieronimus inuenit xv signa in annalibus hebreorum futura
- Explicit
- (477) post hec erit iudicium
- Rubric
- (477) Explicit
- Note
- (478) blank
- Odo of Cheriton OCist, Parabolae. 479-520
- Nasmith
- Parabolae Mag. Odonis [de Ceritona] in laudem ipsius qui est A et Ω. 479-520
- Author
- Odo of Cheriton OCist
- Rubric
- (479) Incipit prologus in parabolas magistri O. ad laudem ipsius qui est alpha et ω
- Incipit
- (479) Aperiam in parabolis os meum
- Note
- Hervieux, Fabulistes Latins IV 173, prints the text of this MS.
- Explicit
- (479) in cibariis delicatis glorientur
- Incipit
-
(479) Ruth interpretatur deficiens
(480) Iuerunt ligna ut ungerent super se regem - Explicit
- (520) indeficientem refectionem inueniamus prestante domino nostro Ihesu Cristo
- Rubric
- (520) Expliciunt parabole magistri O. ad laudem ipsius qui est alpha et ω
- Exempla miscellany. 520-528
- Nasmith
- Parabolae sancti Bernardi. 520-528
- Note
- Thirty-four miscellaneous stories: the first is
- Rubric
- (520) De sancto Bernardo
- Incipit
- (521) Sanctus Bernardus omnes fratres suos quos plures habuit monachos fecit preter minorem
- Note
- The next are
- Rubric
-
(521) de casio
(521) de simea
(521) de milite et de equo
(521) de quodam homine transeunte per cymiterium
(522) de ba(l)dewino archiepiscopo
(523) De rege regnante per unum annum
(524) de magistro Roberto (de Chartres)
(524) de quodam Robineto
(526) de Gillebochat - Note
- The last
- Rubric
- (527) de quodam rustico et philomena
- Note
- ends
- Explicit
- (528) et adorant que fecerunt digiti eorum dicentes. Isti sunt qui plasmauerunt nos
- Note
- See MS 288. 7. Compare Brit. Mus. Cat. of Romances III. Most of the stories are to be found among the Exempla of Jacques de Vitry
- Verses on seasons, temperament, bloodletting, mortal sins. 529-530
- Nasmith
- Quaedam de tempestatibus et humoribus. 529-530
- Note
-
pp. 529, 530 in a different hand
(529) Verses on seasons, temperaments, etc. - Incipit
- (529) Ver estas dextras auctumpnus hyemsque sinistras
- Note
- Notes on bleeding
- Rubric
- (529) De mortuis
- Note
-
(529) His signis moriens certis dinoscitur horisFronte rubet, etc.
(529) Corpus hominis ex quatuor constat humoribus
Charm - Incipit
- (530) Coniuro te ordeum per patrem, etc.
- Note
-
Verses
(530) A nona noctis donec sit tercia lucisEst dominans sanguis, etc.Gaudet epar spodio, etc.
(530) Hoc est documentum magistri Ric. de Wiȝ (Wych) bone memorie Cicestr. ep. Benedictio segetis ad dandum porcis infirmis. In primis legatur totum officium natalis domini, etc.
(530) Verses
de conceptu humano (4)
(530) de viitem mortalibus peccatis (2)
- Conflictus inter ducem et philosophum de natura hominis humana. 531-578
- Nasmith
- Conflictus inter ducem et philosophum de natura hominis humana et proprietatibus ejus. 531-578
- Note
- The former hand
- Rubric
- (531) Hic incipit conflictus, etc.
- Incipit
- (531) Cum gramatica tres gradus comparationis nouit unde phisica quartum accepit. Philosophus
- Note
- Last section (beatitudines animarum) ends p. 578
- Explicit
- (578) Absque dolore quies et sine nocte dies
- Note
- ? Will. de Conches
- Miraculous remedy for wounds (Tres boni fratres). 578-578
- Nasmith
- Fabulosa historia de tribus fratribus. 578-578
- Note
-
In the hand of p. 529
Charm - Incipit
- (578) In nomine patri, etc. Tres boni fratres unam viam ambulauerunt
- Note
- Verses
- Rubric
- (578) Non excommunicentur a canone
- Richard of Thetford, Ars dilatandi sermones. 13-30
- TJames
- 122
- Stanley
- K. 17
- Location
- https://purl.stanford.edu/wh417sx8653
- MS 441
- Repository
- UK, Cambridge, Corpus Christi College, Parker Library
Access conditions
- Use and reproduction:
- Images courtesy of The Parker Library, Corpus Christi College, Cambridge. Licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. For higher resolution images suitable for scholarly or commercial publication, either in print or in an electronic format, please contact the Parker Library directly at parker-library@corpus.cam.ac.uk
- License:
- This work is licensed under a Creative Commons Attribution Non Commercial 4.0 International license (CC BY-NC).